Europees project COCOON: financiering van stortplaatsen

Hoofddoel van COCOON is het ontwikkelen van beleidsinstrumenten voor duurzaam stortbeheer. Stortplaatsen in Europa moeten voldoen aan de Europees stortrichtlijn. Tijdens het 6^e Internationale seminar in Cyprus hebben de projectpartners uit de deelnemende EU-lidstaten presentaties gegeven over financiële aspecten rondom de aanleg, beheer en nazorg van afvalstortplaatsen.

Methoden in Europa voor het bepalen van het poorttarief

In Nederland bepaalt de provincie het doelvermogen dat nodig is om beheer en nazorg voor de stortplaats te kunnen bekostigen. Het poorttarief voor het te storten materiaal is het storttarief vermeerderd met een landelijk vastgestelde stortbelasting. Met de publicatie van het Belastingplan 2019 op Prinsjesdag zal vanaf 1 januari 2019 (na vaststelling in de Eerste Kamer medio december) de afvalstoffenbelasting over het storten of verbranden van afval zeer waarschijnlijk worden verhoogd van €13,26 naar €31,39 per ton. Het heffen van stortbelasting gebeurt niet in alle landen van Europa. Dit brengt het risico mee dat (ondanks het verbod) partijen toch mazen zoeken om afval over de grenzen te brengen om daar minder hoogwaardig toe te passen.

Duitsland heeft een vergelijkbaar systeem met Nederland, waarmee vooraf wordt bepaald welk vermogen nodig is per ton gestort materiaal om nazorg te kunnen bekostigen. Wat de situatie in Nederland uniek maakt is dat wij vooraf een fonds inrichten om nazorg te bekostigen. Partners van COCOON zijn zeer gecharmeerd van de Nederlandse aanpak. Een publiek beheerd fonds geeft vertrouwen dat er voldoende budget is voor de nazorg.

De projectpartnerlanden Malta en Cyprus storten nog relatief veel afval. Door betere scheidingsinstallaties, goede voorlichtingsprogramma’s om afval gescheiden in te zamelen zijn zij goed op weg om hun stortvolumes in de nabije toekomst te reduceren.

Van statisch naar dynamisch stortplaatsmanagement

Naast goede voorbeelden van stortplaatsmanagement gingen de discussies tijdens het seminar over de ‘houdbaarheid’ van een stortplaats. De huidige Europese stortrichtlijn 1999/31/EC is gericht op statisch stortplaatsmanagement. Er wordt ruimte ‘gereserveerd’ en als de stortplaats vol is, wordt deze voor de eeuwigheid ingepakt. Partners binnen COCOON betwijfelen of dit de juiste aanpak is. In Vlaanderen is met het oog op klimaatverandering onderzoek gedaan hoeveel stortplaatsen in overstromingsgevoelig gebied liggen. Dat bleek voor 55% van de gevallen. Dit speelt zeer zeker ook in de delta van Nederland. Vanuit COCOON pleit men daarom voor een dynamischer stortplaatsmanagement, waarbij tijdens de exploitatie van de stortplaats vooruit wordt gekeken naar het gebruik van het gebied in de toekomst. Dit vraagt om een nieuwe visie. Er lopen al projecten die hier invulling aan kunnen geven. In Vlaanderen en Duitsland zijn al programma’s waarmee bepaald wordt wat de waarde is van de gestorte materialen. In Nederland en Spanje lopen innovatieve experimenten om risico’s en nazorg(kosten) te reduceren. Het doel hiervan is om de stortplaats een nieuwe bestemming te geven als de maximale capaciteit van het stortlichaam bereikt is.

Kansen genoeg dus. De partners van COCOON willen deze voorbeelden vastleggen in een digitaal ‘good practices’ handboek.

ELMF seminar in het Europees parlement

Om de aandacht in Europa voor een dynamischer stortplaatsmanagement te vergroten vindt op 20 november op initiatief van het European Enhanced Landfill Mining Consortium (ELFM) voor de tweede keer een seminar plaats in het Europees Parlement met als onderwerp “Towards a dynamic landfill management and mining strategy for Europe’s 500,000+ landfills”.