Handreiking afvalstof of niet-afvalstof

Indicatieve toetsingsgronden

Wanneer is sprake van een afvalstof en wanneer van een niet-afvalstof? Om dat te kunnen toetsen, biedt de Handreiking afvalstof of niet-afvalstof indicatieve toetsingsgronden. Dit zijn drie checkvragen en door deze te beantwoorden kan een eerste beeld gevormd worden of sprake is van een afvalstof of product of grondstof, ongeacht of het gaat om de categorie ‘bijproduct’, ‘einde-afval’ of ‘voortgezet gebruik’.

De indicatieve toetsingsgronden zijn gebaseerd op de doelstelling van de Kaderrichtlijn afvalstoffen, de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie en de Nederlandse rechtspraak over het begrip ‘zich ontdoen’. Ook komen de wettelijke voorwaarden voor bijproducten en de einde-afvalstatus van afvalstoffen terug in indicatieve toetsingsgronden.

De indicatieve toetsingsgronden zijn:

• is het gebruik van het materiaal zeker?;
• is het gebruik van het materiaal rechtmatig?;
• is het gebruik van het materiaal voldoende hoogwaardig?.

De vragen werken cumulatief, dat betekent dat het antwoord op elke vraag ‘ja’ moet zijn.

Overzicht wijzigingen in handreiking

Hieronder staat een overzicht van de belangrijkste wijzigingen van de verschillende versies van de handreiking.

Versie 1.1

Ten opzichte van de eerste versie van de handreiking zijn, mede naar aanleiding van een aantal bijeenkomsten met gebruikers van de handreiking, de volgende wijzigingen aangebracht in deze versie. Allereerst is het schema met toetsingskader 'Afvalstof of niet-afvalstof' aangepast (par. 1.5) en zijn verder nog enkele andere schema’s aangepast en toegevoegd. De tien uitgangspunten in hoofdstuk 2 zijn op zichzelf niet gewijzigd maar in volgorde veranderd en in par. 3.1.2 is een extra toelichting opgenomen over voortgezet gebruik. Er zijn enkele recente rechterlijke uitspraken verwerkt in hoofdstuk 2 en 3. Over REACH en ZZS is een toelichting te vinden in par. 3.3.1. Met betrekking tot private normen is informatie toegevoegd in par. 3.3.2. De uitleg over voldoende hoogwaardig gebruik is aangevuld in par. 3.4. Verder zijn er tekstuele aanpassingen en verbeteringen door de gehele handreiking doorgevoerd.

Versie 1.2

In deze versie van de handreiking is verwerkt dat de in 2018 gewijzigde Kra geïmplementeerd is in de Wet milieubeheer. De nieuwe definities zijn verwerkt en de verwijzingen zijn aangepast aan de huidige wetsteksten. Daarnaast zijn enkele verduidelijkingen doorgevoerd. Zo is par. 2.3 tekstueel aangepast. Er zijn geen aanvullingen gedaan op het punt van de jurisprudentie, omdat er recent geen vernieuwende uitspraken zijn geweest. Wel is het rechtsoordeel Suikerbieten opgenomen in par. 3.2.5.

Versie 1.3

De nummering van artikelen uit de Wet milieubeheer en daarbij behorende regelgeving zijn gewijzigd, vooruitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 01-01-2024. Daarnaast is door het gehele document de wijziging doorgevoerd van ‘Leidraad Afval of Product’ naar ‘Handreiking afvalstof of niet-afvalstof’. Verder zijn er tekstuele aanpassingen en verbeteringen door de gehele handreiking doorgevoerd.

Versie 1.4

Naar aanleiding van een arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie is de grens tussen bijproduct en voortgezet gebruik aangepast, zie par. 3.1.1. Daarnaast is de uitleg verduidelijkt waar op gelet moet worden bij het voldoen aan geldende wetgeving. Als laatste zijn de tekstuele verwijzingen naar de gewijzigde Kra weggehaald. Die is alleen benoemd als het specifiek gaat om informatie die alleen in de wijzigingsrichtlijn staat.