Wat betekent rechtmatig gebruik?
Als de vraag zich voordoet of een materiaal een niet-afvalstof is moet het gebruik rechtmatig zijn. Dit betekent dat de houder moet aantonen dat het voorgenomen gebruik van het materiaal in ieder geval voldoet aan alle wetgeving die van toepassing is en andere private (commerciële) productnormen. Daarnaast moet worden vastgelegd dat het verdere gebruik geen (overwegend) ongunstig effect heeft op het milieu of de gezondheid van de mens.
REACH-verordening en POP-verordening
Uit de kaderrichtlijn afvalstoffen volgt dat materialen die voorheen een afvalstof waren en als grondstof of product in de handel worden gebracht moeten voldoen aan de REACH-verordening.
Deze Europese verordening is op veel materiaal van toepassing. REACH is gebaseerd op het beginsel dat producenten ervoor moeten zorgen dat zij geen producten in de handel brengen die schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid of het milieu. Ook kan de REACH-verordening normen bevatten die iets zeggen over de aanwezigheid van bepaalde stoffen in een product.
Om dat te bewerkstelligen moeten bepaalde gegevens worden geregistreerd en gedeeld met het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA). Een REACH-registratie kan, afhankelijk van het materiaal, vereist zijn voor de beoordeling van de einde-afvalstatus.
Daarnaast kan de POP-verordening regels stellen. De POP-verordening is gericht op de bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu door middel van specifieke controlemaatregelen. Zo regelt de verordening het produceren, in de handel brengen en gebruiken, het verbieden of stelt beperkingen aan persistente organische verontreinigende stoffen (POP's).
Een materiaal moet voldoen aan de eisen en beperkingen van de REACH-verordening en POP-verordening om als product of grondstof in de handel te worden gebracht. Als een materiaal stoffen bevat die verboden zijn volgens deze verordeningen kan geen sprake zijn van voortgezet gebruik, bijproduct of einde-afval.
Private normen
Private normen kunnen ook van toepassing zijn op een bepaald product of op het productieproces. Denk daarbij aan NEN-normen of Cenelec- en ISO-normen.
Bij privaatrechtelijke normen is het van belang om te beoordelen welke aspecten zijn meegenomen in de normen, hoe de normen tot stand zijn gekomen en hoe de naleving van de norm wordt getoetst.
Overige risico's
Productwetgeving en productnormen ontbreken soms of zijn niet of niet primair vastgesteld ter bescherming van het milieu en de volksgezondheid. Ongunstige effecten voor het milieu en gezondheid worden niet in alle gevallen beheerst door bestaande wet- en regelgeving. Zo is bijzondere aandacht nodig voor:
- aanwezigheid van zeer zorgwekkende stoffen of andere ongewenste stoffen in materialen, zoals bijvoorbeeld bestrijdingsmiddelen en medicijnresten;
- risico’s van het materiaal voor de verdere levenscyclus.
Voor meer informatie over de beoordeling van wet- en regelgeving en normen wordt verwezen naar de Handreiking afvalstof of niet-afvalstof en de rechtsoordelen.