De context van ontwerp
Heb je een goed idee voor een productontwerp?
Om impact te maken is het belangrijk dat de ontwerpstrategie goed aansluit bij het gebruiksscenario, het verdienmodel en de organisatie van de keten.
Het ontwerp bepaalt de circulaire mogelijkheden, maar het verdienmodel bepaalt of die potentie ook echt wordt waar gemaakt. Welke functie er wordt vervuld en hoe zal het worden (her)gebruikt, ingezameld en gerecycled? Met welke partners ga je samenwerken?
Dit zijn allemaal vragen die jou en je ketenpartners helpen om een ontwerp succesvol in de markt te zetten.
Drie centrale thema’s
De context van het circulaire ontwerp wordt aan de hand van drie onderwerpen verder uitgelegd:
Verdienmodellen
Waarom ontwerp je een product of dienst? Hoe is je verdienmodel en dat van je partners? Hoe betrek je de klant? Zonder intensieve en langdurige samenwerking met partners geen circulair verdienmodel. Vaak gaat het ook om nieuwe partners, bijvoorbeeld recyclers.
Consumentengedrag
De rol van de consument is cruciaal voor nieuwe circulaire verdienmodellen. De geslaagde voorbeelden hebben hier allemaal veel aandacht aan besteedt.
Ketensamenwerking
Zonder intensieve en langdurige samenwerking met partners geen circulair verdienmodel. Vaak gaat het ook om nieuwe partners bijvoorbeeld recyclers.
Perspectieven van ontwerp
Er zijn vier perspectieven van ontwerpen om circulaire waarde te creëren. Het gaat om meer dan het ontwerp alleen. Een businessmodel hoort er bij, maar ook consumentengedrag en regelgeving. En ook aandacht voor duurzaam verpakken en logistiek leveren een bijdrage aan het realiseren van een circulaire economie.
- Productverbetering en -optimalisatie: inzet op producten, processen en materialen die minder energie verbruiken. Het product is een gegeven.
- Herontwerp: het product blijft maar de functie wordt op andere manier ingevuld.
- Functie-innovatie: een ander product vervult de functies duurzamer.
- Systeeminnovatie: het product of de functie alleen staat niet meer centraal, maar ook de omgeving ervan en de functie die het vervult.
Voorbeelden bij de perspectieven
Vanuit het perspectief van herontwerp blijft het product bestaan maar maakt een innovatief aspect het meer circulair. Bijvoorbeeld: van gloeilamp naar led-lamp. Of een plaatstalen of RVS pan, deze bevat geen anti-aanbaklaag en bakt toch niet aan.
Vanuit het perspectief van functie-innovatie combineer je functies en voldoet het zo aan de functie duurzaam. Bijvoorbeeld oplossingen die functies combineren, zoals een print-kopieer-scan-apparaat-in-één, in plaats van drie apparaten. Of neem de tablet die de laptop vervangt. En een ander bijvoorbeeld: een Dopper ter vervanging van een waterfles voor eenmalig gebruik, met behalve de fles ook een beker voor meermalig gebruik.
Verdiep je verder:
Welke opleidingen zijn er voor circulair ontwerpen?
Bekijk hiervoor de kenniskaart circulair ontwerp.
Boekentip:
Titel: Product that last, auteur: Conny Bakker, co-auteur Ed van Hinte, Yvo Zijlstra
Titel: Products that flow, auteur: Siem Haffmans Ed van Hinte, co-auteur: Marjolein van Gelder Ed van Hinte
Andere tips:
Informatiekaart circulaire economie (pdf, 62 kB)
Kenniskaarten van Nederland circulair! en Het groene brein
Rapport Circular by design van het European Environment Agency (EEA), 2017 (pdf, 7.5 MB)
Bekijk online:
- Re-think sessie van de Inspiratiedag bedrijfsafval VANG Buitenshuis, 6 november 2020
- Webinar Van bezit naar gebruik: Hoe overtuigen we de gebruiker (YouTube).
Inspiratie opdoen en aan de slag!
Inspiratiegids
Laat je inspireren om aan de slag te gaan met de circulaire economie! De Inspiratiegids circulair ontwerp presenteert tien uiteenlopende voorbeelden van circulaire producten, die variëren van verpakkingen tot elektronische producten, tot materialen voor in de bouw. Download de Inspiratiegids circulair ontwerp (pdf, 3.1 MB) of bekijk deze voorbeelden van circulair ontwerp op onze site.
In English: Inspiration guide Circular design (pdf, 3 MB)
Zelf circulair aan de slag?
Ben je geïnspireerd en wil je zelf ook graag circulair aan de slag? Doe dan mee aan een CIRCO training, en ontdek de businesskansen voor jouw organisatie.