Factsheet elektromotoren (640/2009)

Wat zijn elektromotoren?

Een elektromotor is een apparaat dat elektrische energie omzet in mechanische energie.
In de industrie wordt op grote schaal gebruik gemaakt van, voornamelijk 3-fase, motoren voor de aandrijving van pompen, compressoren, lopende banden, kranen en andere hijstoestellen, roerwerken in tanks, luchtverversingsinstallaties, verbrandingslucht- en rookgastransport e.d.

Voor welke apparaten gaan de voorschriften gelden?

Ecodesign-verordening 640/2009 is van toepassing op elektrische driefasige kooiankermotoren van 50 Hz of 50/60 Hz met vast toerental die:

• 2 tot en met 6 polen,
• een nominale spanning tot 1000 V en
• een nominaal vermogen tussen 0,75 en 375 kW hebben,
• en worden beoordeeld op basis van continubedrijf.

Veel elektromotoren zijn geïntegreerd in andere producten en worden niet afzonderlijk gebruikt. De bepalingen van deze Verordening zijn ook van toepassing op motoren die in andere producten zijn geïntegreerd.

Voor welke motoren is de Verordening niét van toepassing?

Deze Verordening is niet van toepassing op:

a) motoren die zijn ontworpen om te worden gebruikt terwijl ze volledig in een vloeistof zijn ondergedompeld;
b) motoren die volledig in een product (bijv. versnelling, pomp, ventilator of compressor) zijn geïntegreerd en waarvan de energieprestaties niet onafhankelijk van het product kunnen worden getest;
c) motoren die specifiek zijn ontworpen om te functioneren:

• op een hoogte van meer dan 1000 m boven de zeespiegel;
• bij een omgevingstemperatuur van meer dan 40 °C;
• bij een maximumbedrijfstemperatuur van meer dan 400 °C;
• bij een omgevingstemperatuur van minder dan – 15 °C (voor alle motoren), of van minder dan 0 °C (voor luchtgekoelde motoren);
• wanneer de temperatuur van het koelwater aan de ingang van het product minder dan 5 °C of meer dan 25 °C bedraagt;
• op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen, zoals gedefinieerd in Richtlijn 94/9/EG van het Europese Parlement en de Raad ( 3 );

d) remmotoren.

De in de Verordening opgenomen informatie-eisen zijn voor bovengenoemde motoren voor een belangrijk deel wel van toepassing.

Waarom deze Verordening?

Voorafgaand aan de vaststelling van deze Verordening is door de Europese Commissie een voorstudie verricht waarin de technische, milieutechnische en economische aspecten van elektromotoren zijn geanalyseerd.
Motoren in elektrische motorsystemen hebben prioriteit wegens hun grote aandeel in het energieverbruik. Van het energieverbruik in de bedrijfstak waar elektromotoren worden gebruikt komt 70% voor rekening van deze motoren. Het energieverbruik kan worden verbeterd met 20% tot 30% door de motoren meer efficiënt te maken en door de toepassing van snelheidsvariatoren bij bepaalde typen motoren.
In 2005 bedroeg jaarlijks elektriciteitsverbruik van elektromotoren 1067 TWh, wat overeenkomt met 427 Mt CO2-emissies. Wanneer geen maatregelen worden genomen zal dit in 2020 1252 TWh bedragen. Deze Verordening moet leiden tot besparing van 5500 PJ (1527,8 TWh ) aan energie en 135 TWh aan elektriciteit tijdens de levenscyclus van elektromotoren.

Wat gaat er veranderen?

Voor elektromotoren waarop de Verordening van toepassing is geldt het volgende:
Met ingang van 16 juni 2011 moeten elektromotoren voldoen aan het energie-efficiëntieniveau IE2. Ook geldt vanaf deze datum een informatieplicht voor de fabrikanten.
Per 1 januari 2015 dienen elektromotoren met een nominaal vermogen van 7,5-375 kW ofwel te voldoen aan efficiëntieniveau IE3 ofwel te voldoen aan efficiëntieniveau IE2 en te zijn uitgerust met een snelheidsvariator.
Per 1 januari 2017 dienen alle elektromotoren met een nominaal vermogen van 0,75-375 kW ofwel te voldoen aan efficiëntieniveau IE3 ofwel te voldoen aan efficiëntieniveau IE3 en te zijn uitgerust met een snelheidsvariator.

De beschrijving van de efficiëntieniveau’s en de productinformatie-eisen kunt u vinden in bijlage I van de Verordening.

Alle bedrijven die vanaf 16 juni 2011 als producent of importeur elektromotoren als eerste op de Europese markt brengen, kunnen te maken hebben met Verordening 640/2009.
Elektromotoren die voor deze datum op de Europese markt zijn gebracht, en nog niet aan de Verordening 640/2009 voldoen, kunnen nog gewoon worden verkocht.
De Inspectie Leefomgeving en Transport is de handhavende instantie voor de Ecodesign-Verordeningen.

CE markering

Producten die voldoen aan de ecodesignvereisten moeten de CE-markering voeren als ze op de Europese markt worden gebracht.

Tot slot

De informatie in deze factsheet is gebaseerd op de oorspronkelijke Verordening. Een uitvoeringsbesluit van een productgroep kan een uitvoeringsbesluit van een andere productgroep wijzigen. Deze wijzigingen staan in de betreffende Verordening. Een overzicht van deze wijzigingen vindt u op onder Actuele wijzigingen.
Aan deze factsheet kunnen geen rechten worden ontleend.
Met vragen kunt u zich wenden tot de Helpdesk Afvalbeheer van Rijkswaterstaat.