Plasticvrij: ja of nee?
Ja. In Nederland worden bekers en bakjes met een op waterdispersie gebaseerde coating niet gezien als plasticvrij. Het gebruik van deze bekers en bakjes zijn voor consumptie op locatie sinds 1 januari 2024 verboden. Voor afhalen en bezorgen geldt sinds 1 juli 2023 dat er voor deze producten een meerprijs gerekend moet worden en een herbruikbaar alternatief aangeboden moet worden.
Er kunnen in EU-landen verschillen zijn in interpretatie en toepassing van de definitie van kunststofproducten. Verklaringen en certificaten vanuit andere landen waarin een product als plasticvrij wordt gezien, zijn geen garantie dat het product in Nederland niet onder de regels valt. In Nederland geldt: als er polymeren in zitten om het product vet- of waterafstotend te maken, zijn deze polymeren een structureel hoofdbestanddeel van een beker of bakje. Dan valt een beker of bakje binnen de regels voor kunststofproducten voor eenmalig gebruik. Andere landen kunnen een andere beoordeling geven over de toegevoegde polymeren om het product water- en vetafstotend te maken, waardoor de certificaten daar wel geldig kunnen zijn.
Voor consumptie voor afhalen en bezorgen moet er sinds 1 juli 2023 een meerprijs gerekend worden en een herbruikbaar alternatief aangeboden worden. Voor consumptie ter plaatse zijn wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten sinds 1 januari 2024 verboden.
Zie voor een toelichting de paragraaf ‘Reikwijdte: definitie van kunststofproducten’ op pagina 14 van de Ministeriële regeling.
Ja, de regels gelden ook voor van plastics van hernieuwbare grondstoffen (bio-gebaseerde plastics) en van biologisch afbreekbaar plastic.
Bio-gebaseerde plastics zijn, net als plastics van fossiele grondstoffen, schadelijk als ze in het milieu terechtkomen. Hoewel deze plastics gemaakt zijn van hernieuwbare grondstoffen, hebben ze veelal dezelfde eigenschappen als gewoon plastic. Wel zijn er nieuwe ontwikkelingen op het gebied van bio-gebaseerde plastics. Die kunnen bij de evaluatie van de Europese SUP-Richtlijn in 2027 gevolgen hebben voor de regels, maar op dit moment gelden er geen uitzonderingen voor bio-gebaseerde plastics.
Biologisch afbreekbare plastics (ook bekend als composteerbare plastics) breken wel sneller af dan fossiele of bio-gebaseerde plastics, maar te langzaam voor de composteermachines die voor de verwerking van gft worden gebruikt. Biologisch-afbreekbare plastics mogen daarom niet bij het plastic afval én niet bij het gft, maar moeten bij het restafval (oftewel: verbranding). Daarnaast zorgt het bij veel consumenten voor verwarring, omdat men denkt dat je het bij het plastic afval kunt weggooien. Of juist bij het gft, omdat er ‘composteerbaar’ op staat. Dit zorgt voor een slechtere kwaliteit van deze afvalstromen en hindert de recycle- en composteerprocessen.