Zwerfafvalophaalregeling
Rijkswaterstaat haalt je opgeruimde zwerfafval op
Wil je helpen bij het opruimen van zwerfafval langs rivieren en op stranden? Rijkswaterstaat zorgt ervoor dat je verzamelde afval gratis wordt opgehaald en verwerkt. Volg de onderstaande stappen om gebruik te maken van onze zwerfafvalophaalregeling (ZOR).
In deze rubriek
Waarom een opruimactie organiseren?
- Je helpt mee om zwerfafval tegen te houden voordat het in zee belandt
- Je ontmoet nieuwe mensen
- Samen zorgen we voor plasticvrije rivieren en een schoon Nederland
Samen houden we zwerfafval uit zee
Stap 1: Bereid je actie voor
Goed dat je aan de slag wilt tegen zwerfafval! Bekijk eerste deze tips, dan ben je goed voorbereid.
Kies een locatie
Bedenk waar je het afval wilt opruimen. Om gebruik te kunnen maken van de ZOR, kies je een plek langs rivieren, kanalen, meren en stranden die horen bij Rijkswaterstaat. Op deze kaart staan alle gebieden aangegeven waar de regeling voor geldt.
Plan je actie
Plan je actie buiten het broedseizoen: van 15 maart tot en met 15 juli broeden vogels, dan kun je geen opruimactie houden. En wist je dat er na hoogwater veel afval blijft liggen? Het is slim om bij het plannen hier rekening mee te houden. Hetzelfde geldt voor getijden als je op het strand opruimt.
Sluit je aan bij een groep
Sluit je aan bij een groep of (vrijwilligers)organisatie. Zo haal je meer afval op. Ben je nog geen lid van een opruimgroep? Geef dat dan aan op het aanmeldformulier. Rijkswaterstaat kan je in contact brengen met een bestaande groep bij jou in de buurt.
Stap 2: Meld je actie voor af aan bij Rijkswaterstaat
Meld de opruimactie vooraf aan via het aanvraagformulier ZOR van Rijkswaterstaat. Geef deze gegevens door:
- Je naam en contactgegevens
- De naam van je groep of organisatie (optioneel)
- De locatie waar je wilt opruimen
- Datum en tijd van de opruimactie
- Een inschatting hoeveel en welk afval je verwacht op te halen. Rijkswaterstaat neemt contact op om dit nauwkeuriger af te stemmen
- Hoeveel mensen er (ongeveer) meehelpen
Rijkswaterstaat kijkt of je opruimactie mogelijk is op de gekozen locatie en neemt contact met je op. Ook zoeken we voor je uit of je toestemming nodig hebt van de eigenaar van de grond.
Stap 3: Aan de slag met opruimen
Verzamel het juiste afval
De ZOR is bedoeld voor zwerfafval als plastic, glas, blik, papier en karton. Organisch afval zoals hout of gras valt niet onder de regeling. Kom je chemisch afval of grote dumpingen tegen? Laat dit liggen en neem contact op met de lokale overheid.
Werk veilig en respecteer de natuur
Vermijd steile oever en zorg ervoor dat je 3 meter afstand houdt van de waterlijn tijdens het opruimen. Laat dieren met rust en probeer zo min mogelijk planten te beschadigen. Ook is het slim om veiligheidshandschoenen, een veiligheidshesje en stevige schoenen te dragen.
Stap 4: Laat je afval ophalen
Maak een ophaalafspraak
Je spreekt met Rijkswaterstaat vooraf af wanneer het afval wordt opgehaald. Rijkswaterstaat zorgt ervoor dat een afvalbedrijf het ophaalt en verwerkt. Dit kost jou niks.
Breng het afval naar een verzamelpunt
Zorg dat het afval op een plek ligt waar de afvalwagens goed bij kunnen. Gebruik stevige vuilniszakken en bind ze goed vast. Zo waait het afval niet weg en kunnen vogels er minder goed bij.
Evaluatie van je actie
Rijkswaterstaat wil graag horen hoe je actie is verlopen. Zo kunnen we onze dienstverlening verbeteren. Hiervoor nemen we contact met je op.
Brochure

Vragen & Antwoorden over de ZOR
Ja, u moet u altijd van tevoren melden als u gebruik wilt maken van deze regeling. U gebruikt hiervoor het aanvraagformulier. We kijken dan samen met u wat de mogelijkheden zijn. We vragen u bovendien om u te melden vanuit het oogpunt van veiligheid en vanwege het betreden van andermans terrein. Zo ontstaan er tijdens de uitvoering geen problemen.
Vanuit de ZOR betalen wij de kosten voor het ophalen en verwerken van het zwerfafval dat bijvoorbeeld via opruimacties langs rijkswateren en op de stranden van de Noordzee wordt ingezameld.
Dit verschilt per locatie. Bij de grote rivieren adviseren we om op te ruimen na een hoogwaterperiode. Bij de kanalen en meren heeft de hoogwaterperiode geen grote invloed. In de zuidwestelijke delta is het stormseizoen ook van invloed op de hoeveelheid afval langs de rijkswateren. Daarnaast is het verstandig om bij de planning te letten op het broedseizoen (ongeveer maart tot en met juli) en met eb en vloed, als u op het strand wilt opruimen.
In principe kan iedere vereniging of organisatie opruimen. De ZOR is tot stand gekomen om schone-rivieren-samenwerkingsverbanden te stimuleren en ondersteunen. Daarover leest u meer op www.schonerivieren.org. Nieuwe verenigingen of organisaties die zich bij ons aanmelden voor de ZOR brengen we in contact met bestaande of in oprichting zijnde samenwerkingsverbanden langs het water waar u wilt opruimen.
De regeling geldt langs de rijkswateren. Dit zijn de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. Locaties die gevaar opleveren voor vrijwilligers zijn uitgesloten. Denk aan de directe omgeving van sluizen en stuwen, maar ook steile of gevaarlijke (stortsteen)oevers.
Daarnaast kunnen op locaties specifieke veiligheidsvoorschriften gelden. Bovendien kunnen vrijwilligers natuurlijk alleen opruimen op locaties waar er toestemming is gekregen van de grondeigenaar en/of terreinbeheerder. Ook moeten vrijwilligers rekening houden met de eisen vanuit de natuurwetgeving. Ze mogen broedende vogels bijvoorbeeld niet storen.
Ook geldt de regeling voortaan voor zwerfafval dat is opgehaald op de stranden van de Noordzee. Dit is nu nog een proef. Als de proef een positief resultaat heeft, zal de regeling permanent gelden voor de stranden van de Noordzee.
Op zich is er geen limiet aan het uitvoeren van acties in een bepaald gebied. Er is natuurlijk wel een limiet aan het beschikbare budget. Of het budget (bijna) is uitgeput hangt af van het aantal opruimacties dat in de regio wordt georganiseerd.
De regeling geldt voor anorganisch afval, zoals plastic, glas en blik op de oevers en in de uiterwaarden van de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. De regeling is in principe niet bedoeld voor organisch afval, zoals hout, riet, gras en waterplanten, maar soms is dat niet te scheiden van het anorganisch afval. Ook chemisch afval, grootschalige dump, puin en dergelijke vallen niet onder de regeling.
Let op: Terreineigenaren en beheerders hebben nog steeds een wettelijke zorgplicht om het afval van bijvoorbeeld recreatie en eigen activiteiten op te ruimen.
Rijkswaterstaat werkt met aannemers die het afval afvoeren. Deze aannemers hebben afspraken met verwerkers die voor hen het ingezamelde materiaal verwerken. Dit zijn erkende verwerkers met alle benodigde vergunningen.
In principe is er geen minimum of maximum hoeveelheid vastgesteld. U moet er in ieder geval voor zorgen dat we het afval op een efficiënte manier kunnen afvoeren.
Als u zwerfafval opruimt, dan hoort u de regels in het gebied te volgen. Verder vragen wij u om ervoor te zorgen dat het afval juist en goed afgesloten op de verzamellocaties ligt. Zo waait het niet weg en kan het ingezamelde afval eenvoudig worden opgehaald. Verzamellocaties moeten daarnaast bereikbaar zijn voor de inzamelvoertuigen van de aannemer.
De coördinator van de inzamelactie maakt een afspraak met de aannemer van Rijkswaterstaat over het moment waarop het afval wordt opgehaald.