Zoeken

Zwerfafvalophaalregeling

Rijkswaterstaat haalt het afval op dat anderen opruimen

De Zwerfafvalophaalregeling (ZOR) houdt in dat we afval kosteloos afvoeren en verwerken, dat door mensen langs oevers is ingezameld. Dit gebeurt vaak na een hoogwaterperiode, dan blijft er veel zwerfafval achter op de kant. Een gemeente kan dan bijvoorbeeld samen met vrijwilligers een opruimactie organiseren en het ingezamelde afval vervolgens laten ophalen en verwerken door Rijkswaterstaat.

In deze rubriek

De ZOR is een aanvulling op bestaande contracten en regelingen voor het beheer van een gebied. De regeling is vanaf begin 2018 van kracht. De regeling helpt mee om te voorkomen dat zwerfafval in de zee belandt. Samen met andere partijen zorgen we ervoor dat Nederland verandert van een tussenstation in een eindstation voor plastic afval.

Samen houden we zwerfafval uit zee

In zeeën en oceanen drijft veel plastic. Dit fenomeen noemen we de plasticsoep. Een groot deel van dit afval komt uit onze eigen rivieren en binnenwateren. Die rivieren voeren het afval vanaf het land mee naar de zee.

Nederland is het laatste station waar het plastic afval langskomt voordat grote rivieren als de Rijn en de Maas uitmonden in de Noordzee. Daarom is het belangrijk dat we zorgen voor minder zwerfafval in deze rivieren. Dit doel is verwerkt in de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM). Dit document stelt een kader vast voor de bescherming en instandhouding van onze wateren.

Rijkwaterstaat draagt hieraan bij met de landelijke Zwerfafvalophaalregeling (ZOR). Via deze regeling halen we zwerfafval op dat mensen langs de rivieren en op de stranden langs de Noordzee hebben opgeruimd. Het ophalen en verwerken van afval dat op de stranden is gevonden, is nu nog een tijdelijke proef. Als het resultaat van de proef positief is, maken we de ZOR voor de stranden permanent.

Vragen?

Heeft u vragen of wilt u contact over de ZOR? Vul dan het contactformulier in of kijk of u het antwoord op uw vraag hieronder kunt vinden.

Vragen & Antwoorden over de ZOR

Wat is de ZOR?

De nationale Zwerfafvalophaalregeling (ZOR) is een regeling die samenwerkingsverbanden en initiatieven ondersteunt die gericht zijn op het verminderen van zwerfafval in water. Rijkswaterstaat heeft de regeling ontwikkeld.

Rijkswaterstaat ondersteunt bij het ophalen en verwerken van zwerfafval door dit te betalen en te regelen. Het gaat om zwerfafval dat is ingezameld door partijen buiten Rijkswaterstaat. Maar we richten ons vooral op opruimacties die door samenwerkingsverbanden zijn georganiseerd, zoals Schone Rivieren.

We willen daarom graag dat ook nieuwe opruimacties onderdeel worden van een samenwerkingsverband, zodat we deze ook kunnen ondersteunen via de ZOR. Rijkswaterstaat zal nieuwe initiatiefnemers dan ook in contact brengen met een samenwerkingsverband dat al bestaat of in oprichting is. In overleg met het samenwerkingsverband kan op de nieuwe locatie worden opgeruimd met ondersteuning van de ZOR.

Heeft u ideeën of zou u willen opruimen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.

Moeten we ons altijd vooraf melden?

Ja, u moet u altijd van tevoren melden als u gebruik wilt maken van deze regeling. U gebruikt hiervoor het contactformulier. We kijken dan samen met u wat de mogelijkheden zijn. We vragen u bovendien om u te melden vanuit het oogpunt van veiligheid en vanwege het betreden van andermans terrein. Zo ontstaan er tijdens de uitvoering geen problemen.

Welke kosten worden gedekt vanuit de ZOR?

Vanuit de ZOR betalen wij de kosten voor het ophalen en verwerken van het zwerfafval dat bijvoorbeeld via opruimacties langs rijkswateren en op de stranden van de Noordzee wordt ingezameld.

Wat is het beste moment voor het uitvoeren van acties?

Dit verschilt per locatie. Bij de grote rivieren adviseren we om op te ruimen na een hoogwaterperiode. Bij de kanalen en meren heeft de hoogwaterperiode geen grote invloed. In de zuidwestelijke delta is het stormseizoen ook van invloed op de hoeveelheid afval langs de rijkswateren. Daarnaast is het verstandig om bij de planning te letten op het broedseizoen (ongeveer maart tot en met juli) en met eb en vloed, als u op het strand wilt opruimen.

Wie kunnen deelnemen?

In principe kan iedere vereniging of organisatie opruimen. De ZOR is tot stand gekomen om schone-rivieren-samenwerkingsverbanden te stimuleren en ondersteunen. Daarover leest u meer op www.schonerivieren.org. Nieuwe verenigingen of organisaties die zich bij ons aanmelden voor de ZOR brengen we in contact met bestaande of in oprichting zijnde samenwerkingsverbanden langs het water waar u wilt opruimen.

Voor welke locaties geldt de regeling?

De regeling geldt langs de rijkswateren. Dit zijn de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. Locaties die gevaar opleveren voor vrijwilligers zijn uitgesloten. Denk aan de directe omgeving van sluizen en stuwen, maar ook steile of gevaarlijke (stortsteen)oevers.

Daarnaast kunnen op locaties specifieke veiligheidsvoorschriften gelden. Bovendien kunnen vrijwilligers natuurlijk alleen opruimen op locaties waar er toestemming is gekregen van de grondeigenaar en/of terreinbeheerder. Ook moeten vrijwilligers rekening houden met de eisen vanuit de natuurwetgeving. Ze mogen broedende vogels bijvoorbeeld niet storen.

Ook geldt de regeling voortaan voor zwerfafval dat is opgehaald op de stranden van de Noordzee. Dit is nu nog een proef. Als de proef een positief resultaat heeft, zal de regeling permanent gelden voor de stranden van de Noordzee.

Hoe vaak per jaar kan de regeling worden gebruikt in een bepaald gebied?

Op zich is er geen limiet aan het uitvoeren van acties in een bepaald gebied. Er is natuurlijk wel een limiet aan het beschikbare budget. Of het budget (bijna) is uitgeput hangt af van het aantal opruimacties dat in de regio wordt georganiseerd.

Voor welke soorten zwerfafval geldt de ZOR?

De regeling geldt voor anorganisch afval, zoals plastic, glas en blik op de oevers en in de uiterwaarden van de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. De regeling is in principe niet bedoeld voor organisch afval, zoals hout, riet, gras en waterplanten, maar soms is dat niet te scheiden van het anorganisch afval. Ook chemisch afval, grootschalige dump, puin en dergelijke vallen niet onder de regeling.

Let op: Terreineigenaren en beheerders hebben nog steeds een wettelijke zorgplicht om het afval van bijvoorbeeld recreatie en eigen activiteiten op te ruimen.

Door wie wordt het verwerkt?

Rijkswaterstaat werkt met aannemers die het afval afvoeren. Deze aannemers hebben afspraken met verwerkers die voor hen het ingezamelde materiaal verwerken. Dit zijn erkende verwerkers met alle benodigde vergunningen.

Geldt er een minimum of maximum voor hoeveel zwerfafval RWS kan ophalen?

In principe is er geen minimum of maximum hoeveelheid vastgesteld. U moet er in ieder geval voor zorgen dat we het afval op een efficiënte manier kunnen afvoeren.

Zijn er regels voor hoe we zwerfafval moeten verzamelen?

Als u zwerfafval opruimt, dan hoort u de regels in het gebied te volgen. Verder vragen wij u om ervoor te zorgen dat het afval juist en goed afgesloten op de verzamellocaties ligt. Zo waait het niet weg en kan het ingezamelde afval eenvoudig worden opgehaald. Verzamellocaties moeten daarnaast bereikbaar zijn voor de inzamelvoertuigen van de aannemer.

Wanneer wordt het afval opgehaald?

De coördinator van de inzamelactie maakt een afspraak met de aannemer van Rijkswaterstaat over het moment waarop het afval wordt opgehaald.

Delen