Zoeken

Zwerfafvalophaalregeling

Rijkswaterstaat faciliteert

De zwerfafvalophaalregeling houdt in dat we afval, dat door derden langs oevers is ingezameld, kosteloos afvoeren en verwerken. Dit gebeurt doorgaans na een hoogwaterperiode. Dan blijft er veel zwerfafval achter op de kant. Zo kan een gemeente bijvoorbeeld samen met vrijwilligers een opruimactie organiseren en het ingezamelde afval vervolgens laten ophalen en verwerken door Rijkswaterstaat.

In deze rubriek

De ZOR is een aanvulling op bestaande contracten en regelingen voor het beheer van een gebied. De regeling is vanaf begin 2018 van kracht. De regeling helpt mee om op een efficiënte en doelmatige manier te voorkomen dat zwerfafval in de zee belandt. Samen met andere partijen zorgen we ervoor dat Nederland verandert van een tussenstation voor plastic afval in een eindstation.

Samen houden we zwerfafval uit zee

In zeeën en oceanen drijft veel plastic. Dit fenomeen noemen we de plasticsoep. Een groot deel van dit afval komt uit onze eigen rivieren en binnenwateren. Die rivieren voeren het afval vanaf het land mee naar de zee.

Nederland is het laatste station voordat grote rivieren als de Rijn en de Maas uitmonden in de Noordzee. Daarom is het belangrijk om het zwerfafval in deze rivieren terug te dringen. Het kabinet wil de hoeveelheid zichtbaar zwerfafval op oevers en de kust nog vóór 2020 verminderen. Dit doel is verwerkt in de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM). Dit document stelt een kader vast voor de bescherming en instandhouding van onze wateren. Rijkwaterstaat draagt hieraan bij met de landelijke Zwerfafvalophaalregeling  (ZOR).

Vragen?

Heeft u vragen of wilt u contact over de ZOR? Vul dan het contactformulier in of kijk of u het antwoord op uw vraag hieronder kunt vinden.

Vragen & Antwoorden over de ZOR

Wat is de ZOR?

De nationale Zwerfafvalophaalregeling (ZOR) heeft als doel om samenwerkingsverbanden en initiatieven te ondersteunen die gericht zijn op het verminderen van zwerfafval in water. Rijkswaterstaat heeft dit financiële instrument ontwikkeld.

Met deze regeling faciliteren we het ophalen en verwerken van door derden ingezameld zwerfafval. Onder ‘derden’ verstaan we alle partijen buiten Rijkswaterstaat die zorgen voor de inzameling van zwerfafval. Maar we richten ons vooral op door samenwerkingsverbanden, zoals Schone Rivieren, georganiseerde opruimacties.

We willen daarom graag dat ook nieuwe opruimacties onderdeel worden van een samenwerkingsverband om door de ZOR financieel te worden ondersteund. Rijkswaterstaat zal nieuwe initiatiefnemers dan ook in contact brengen met een samenwerkingsverband dat al bestaat of in oprichting is. In overleg met het samenwerkingsverband kan op de nieuwe locatie worden opgeruimd met financiële ondersteuning van de ZOR.

Heb je ideeën of zou je willen opruimen, gebruik dan het contactformulier.

Moeten we ons altijd vooraf melden?

Ja, vooraf melden is noodzakelijk en verplicht om gebruik te kunnen maken van deze regeling. U gebruikt hiervoor het contactformulier. Er wordt dan samen met u bekeken wat de mogelijkheden zijn. Bovendien wordt dit ook vanuit het oogpunt van veiligheid en vanwege het betreden van andermans terrein geadviseerd. Zo ontstaan er tijdens de uitvoering geen problemen.

Welke kosten worden gedekt vanuit de ZOR?

Vanuit de ZOR wordt geregeld en betaald dat door derden ingezameld zwerfafval langs rijkswateren wordt afgevoerd en verwerkt.

Wat is het beste moment voor het uitvoeren van acties?

Dit verschilt per locatie. Bij de grote rivieren wordt geadviseerd om op te ruimen na de hoogwaterperiode, bij de kanalen en meren heeft de hoogwaterperiode geen grote invloed. In de zuidwestelijke delta is het stormseizoen ook van invloed op de hoeveelheid afval langs de rijkswateren. Daarnaast moet bij de planning worden gelet op het broedseizoen (globaal maart tot en met juli) en indien relevant met de getijden.

Wie kunnen deelnemen?

In principe kan iedere vereniging of organisatie opruimen. De ZOR is tot stand gekomen om schone-rivieren-samenwerkingsverbanden te stimuleren en faciliteren. Zie ook: www.schonerivieren.org. Nieuwe verenigingen of organisaties die zich aanmelden, zal Rijkswaterstaat in contact brengen met een reeds bestaand of in oprichting zijnd samenwerkingsverband langs het betreffende rijkswater.

Voor welke locaties geldt de regeling?

De regeling geldt langs de rijkswateren. Dit zijn de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. Locaties die gevaar opleveren voor vrijwilligers zijn uitgesloten. Denk aan de directe omgeving van sluizen en stuwen, maar ook steile of gevaarlijke (stortsteen)oevers. Daarnaast kunnen op locaties specifieke veiligheidsvoorschriften gelden. Bovendien kunnen vrijwilligers natuurlijk alleen opruimen op locaties waar er toestemming is gekregen van de grondeigenaar en/of terreinbeheerder. Ook dienen vrijwilligers rekening te houden met de eisen vanuit de natuurwetgeving. Ze mogen broedende vogels bijvoorbeeld niet storen.

Hoe vaak per jaar kan de regeling worden gebruikt in een bepaald gebied?

Op zich is er geen limiet aan het uitvoeren van acties in een bepaald gebied. Er is natuurlijk wel een limiet aan het beschikbare budget. Of het budget (bijna) is uitgeput hangt af van het aantal opruimacties dat in de regio wordt georganiseerd.

Voor welke soorten vervuiling geldt de ZOR?

De regeling geldt voor anorganisch afval, zoals plastic, glas en blik op de oevers en in de uiterwaarden van de rijkswateren. De regeling is in principe niet bedoeld voor organisch afval, zoals hout, riet, gras en waterplanten, maar soms is dat niet te scheiden van het anorganisch afval. Ook chemisch afval, grootschalige dump, puin en dergelijke vallen niet onder de regeling. De regeling vervangt niet de wettelijke zorgplicht van terreineigenaren en beheerders voor het ontdoen van afval van bijvoorbeeld recreatie en eigen activiteiten.

Door wie wordt het verwerkt?

Het ingezamelde materiaal wordt verwerkt door de verwerker waarmee de aannemer afspraken heeft over het afvoeren en verwerken. Dit zijn erkende verwerkers met alle benodigde vergunningen.

Geldt er een min of max voor de hoeveelheid opgehaald zwerfafval?

In principe is er geen minimum of maximum hoeveelheid vastgesteld. Het afval dient op een efficiënte manier afgevoerd te kunnen worden.

Op welke wijze verzamelen we het afval?

Het opruimen dient te gebeuren passend binnen de geldende regels in het gebied. Verder stelt Rijkswaterstaat voor het afvoeren van het afval als eis dat het afval op de verzamellocaties op correcte en goed afgesloten wijze wordt gedeponeerd. Zo vindt er geen verwaaiing plaats en kan het ingezamelde afval eenvoudig worden opgehaald. Verzamellocaties moeten daarnaast bereikbaar zijn voor de inzamelvoertuigen van de aannemer.

Wanneer wordt het afval opgehaald?

De coördinator van de inzamelactie maakt een afspraak met de aannemer van Rijkswaterstaat over het moment waarop het afval wordt opgehaald.

Delen