PUR/PIR isolatieplaten

Gevaarsklasse

Tot 2004 werd standaard gebruik gemaakt van ozonlaagafbrekende gassen, meestal CFK-11 of HCFK-141b, in concentraties ≥ 1000mg/kg. Deze drijfgassen zijn ecotoxisch (HP14). PUR/PIR-isolatieplaten die vóór 2004 op de markt werden gebracht, zijn daarom een gevaarlijke afvalstof en moeten EURAL-classificatie 17.06.03* krijgen.

Praktijk:

Bouw- en slooplocaties

PUR/PIR-isolatieplaten komen nu vaak in de gemengde bouw- en sloopafvalstroom terecht, waardoor nauwelijks nog te voorkomen is dat de aanwezige drijfgassen verderop in het verwerkingsproces in de atmosfeer terechtkomen. Het is in het algemeen verplicht om gevaarlijk afval gescheiden te houden tijdens bouw- en sloopwerkzaamheden (Regeling Bouwbesluit 2012, artikel 4.1., lid 1). Om het vrijkomen van de emissies van drijfgassen op bouw- en slooplocaties zo veel mogelijk te voorkomen, moeten de isolatieplaten bij het scheiden zoveel mogelijk intact gehouden worden.

Afvalverwerking

Verwerkers van afvalstoffen van PUR/PIR-isolatieplaten van voor 2004 mogen deze in principe niet met andere afvalstoffen samenvoegen, tenzij het een afvalstof betreft die dezelfde verwerking mag en zal ondergaan. Tijdens verdere handelingen met betrekking tot deze PUR/PIR-isolatieplaten bent u verplicht om, zoveel als redelijkerwijs in uw mogelijkheden ligt, te voorkomen dat nadelige effecten voor het milieu ontstaan (Wet milieubeheer, artikel 10.1 lid 1). Als u zulke PUR/PIR-isolatieplaten verwerkt, neemt u daarom maatregelen om het ongecontroleerd vrijkomen van de gassen uit de isolatieplaten te voorkomen. Dit betekent dat de PUR/PIR-isolatieplaten zoveel mogelijk gescheiden moeten worden ingezameld. Als sprake is van losmaken uit een metalen behuizing, het sterk verkleinen en/of samenpersen (shredderen, compacteren) van de panelen, moeten de daarin aanwezige drijfgassen worden afgevangen. Intacte PUR/PIR-isolatieplaten respectievelijk afgevangen gassen moeten worden verwerkt op een toegestane wijze (zie: EU-verordening 1005/2009, bijlage VII of LAP3 sectorplan 70 voor meer informatie).

Beleidsontwikkelingen

In de PUR/PIR-isolatieplaten die gemaakt zijn vanaf 2004 zitten naar schatting in de helft van de gevallen HFK’s en in de andere helft zit pentaan. Deze gassen hebben een respectievelijk hoog en gemiddeld broeikasgaseffect. Alhoewel deze platen geen gevaarlijk afval zijn, is het wel wenselijk dat deze platen op dezelfde wijze worden verwerkt als platen geproduceerd vóór 2004, om zo emissies van de broeikasgassen te voorkomen.

Voor HFK’s geldt bovendien dat de Europese Commissie in april 2022 wetgeving heeft voorgesteld waarin het hergebruik of de vernietiging van HFK’s die in PUR/PIR-isolatieplaten zitten verplicht wordt (COM 2022, 150, art 8). Over de precieze formulering en reikwijdte van deze verplichting wordt momenteel nog onderhandeld in de Europese Unie. Als deze wetgeving in werking treedt, zullen ook de platen die gemaakt zijn vanaf 2004 met die HFK’s op een wijze verwerkt moeten worden waarbij geen emissies van de drijfgassen optreden.

Daarom is de Rijksoverheid van plan te onderzoeken of het gewenst is om in het Circulair Materialenplan (opvolger LAP3) voor deze afvalstof een minimumstandaard op te nemen die uitgaat van het afvangen van gebruikte drijfgassen (ten behoeve van hergebruik of vernietiging ervan) en verder inzet op de nuttige toepassing van de PUR/PIR-isolatieplaten.

Omdat op dit moment een minimumstandaard ontbreekt, geldt voor de verwerking van deze platen de algemene afvalhiërarchie zoals opgenomen in het LAP3  (LAP A4, onder 4.2).

Hieruit volgt dat als een verwerkingstechniek beschikbaar is waarbij de in de isolatieplaten aanwezige gevaarlijke drijfgassen afgevangen en ter vernietiging afgevoerd worden in combinatie met nuttige toepassing/recycling van PUR/PIR-isolatieplaten, deze verwerking de voorkeur heeft.