Circulaire economie in de regio Zwolle

Circulaire speerpunten/thema’s:

Circulair ondernemen, mkb, polymeren, agrifood, circulaire rundveehouderij, circulair tapijtcluster, circulaire haven.

Een interview:

“Living Lab Circulaire Economie Regio Zwolle is enerzijds in het leven geroepen om andere projecten aan te jagen en anderzijds om een verbindende rol te kunnen pakken tussen de projecten en alle betrokken partijen die zich bezighouden met circulaire economie in de regio,” vertelt Niels. “Ik opereer onder de vlag van Kennispoort Regio Zwolle, een van de uitvoeringsorganen van de Economic Board." Mathijs heeft een coördinerende rol in de Regio Deal. "We begeleidden de projecten bij het indienen van de aanvraag van de deal. Uiteindelijk hadden we een mooi pakket met vier actielijnen met in totaal 18 projecten.”

Visiestuk

Circulariteit stond al op de agenda van de Economic Board voordat regio Zwolle een aanvraag deed voor de Regio Deal. Ook liepen er een aantal projecten. Mathijs: “Om te kunnen anticiperen op deze transitieopgave kwam er een visiestuk op tafel met drie elementen: het transitieverhaal, transitie-iconen en transitieleiderschap. Hiermee ging het balletje rollen en kregen we de mogelijkheid een Regio Deal aan te vragen. Hiermee helpen we de voorwaarden van zowel de bestaande als nieuwe projecten te verbeteren.”

De drie elementen

Met transitie-iconen willen we onszelf jaarlijks uitdagen met een aantal projecten met verschillende thema’s, zoals inkoop, bouw, voedsel en de maakindustrie,” vult Niels aan. “Bijvoorbeeld op een andere manier het verdienmodel opzetten of aanbesteden, of anders omgaan met de eigendomsstructuur. En hier vooral van leren, met elkaar over sparren en tot oplossingsrichtingen te komen.

Het transitieverhaal zorgt ervoor dat we alle lessen die we opdoen breed laten landen bij bijvoorbeeld beleidsmakers, de afdeling inkoop en ondernemers. Om vooral te proberen de beweging zo groot mogelijk te maken.

Transitieleiderschap houdt in dat we degenen die durven te doen op het figuurlijke sinaasappelkistje een plek geven om anderen te inspireren. Soms zijn dat bestuurders of managers, maar dit kunnen ook mensen op de werkvloer zijn die op een heel laagdrempelige manier circulaire stappen zetten. Bijvoorbeeld een aannemer die op zijn bouwplaats op een vergaande manier afval scheidt. Klinkt misschien niet revolutionair, maar op negen van de tien bouwplaatsen gebeurt het nog niet en hier gaan we uiteindelijk wel de nodige stappen mee maken.”

Realistische ambitie

We hebben een ambitie, maar wel een realistische. Wel de regio op de kaart zetten en ook intern in de regio zelf goed het verhaal vertellen dat we werken aan een circulaire transitieopgave. We hoeven geen koploper te worden. Er is vooral een doe-mentaliteit en we willen gewoon aan de slag met mooie projecten. Deze mentaliteit komt onder andere doordat onze regio zich kenmerkt door een groot aantal MKB-ondernemers en een beperkt aantal grootbedrijven. Ons doel is vooral om de drie elementen – dus het transitieverhaal, transitie-iconen en transitieleiderschap – lading te geven. Het gaat er in deze fase van de transitie vooral om te laten zien wat kan, hoe we succesvol kunnen zijn en partijen enthousiast te krijgen.”

De projecten

De regio Zwolle is een beetje Nederland in het klein,” aldus Mathijs. “Bijna alle sectoren zijn hier vertegenwoordigd. Dit zie je ook terugkomen in de diversiteit van de projecten binnen de Regio Deal. Zo hebben we projecten binnen agrofood, kunststoffen, circulair gebiedsontwikkeling en een groot tapijtcluster.

• Een mooi voorbeeld is de Future Farm, een boerderij die binnen vijf jaar helemaal ‘om’ wil. Ze hebben een projectkalender gemaakt hoe ze circulair willen worden; van een circulaire stal, een nieuwe stalvloer tot eendenkroos kweken wat ze als voeding voor de dieren kunnen gebruiken.
• De Dutch Circular Polymer Valley is een samenwerkingsverband en gaat om het toepassen van gerecycled kunststof voor openbare ruimtes, zoals verkeersborden of straatbankjes.
• Waarde-Ring is een initiatief voor consumentengoederen die binnenkomen bij kringloopwinkels. Zij kijken of ze voor slecht verkoopbare en moeilijk recyclebare producten – denk aan cd-hoesjes, donzen dekbedden en maxi-cosi’s – toch een recycleketen kunnen opzetten. Samen met onderwijsinstelling onderzoeken ze welk materiaal zit erin en hoe kun je het slim uit elkaar halen en of je het anders kunt toepassen.
• Genemuiden en Hasselt zijn samen goed voor zo’n 60% van de Europese tapijtindustrie. Hier zitten twee grote tapijtfabrikanten en daarnaast een flink aantal kleinere. Hier zitten natuurlijk enorme kansen, zowel qua grondstoffen als logistiek. Over hoe ze bijvoorbeeld de retourlogistiek kunnen organiseren. Neem een evenement: hier ligt een korte periode zo’n tapijt, hoe kun je het daarna recyclen. Maar ook kijken naar de toepasbaarheid van gerecyclede garens en onderzoeken wat dit doet met de prijs en je mondiale concurrentiepositie.

Hoge organisatiegraad

Hoe toekomstbestendig je als onderneming bent, is een vraag die ondernemers bezighoudt en ervoor zorgt dat ze nadenken over circulair ondernemen. Niels: “De wereld verandert, de prijzen van grondstoffen schieten door het dak, een pandemie, het vastgelopen containerschip in het Suezkanaal waardoor producten niet werden geleverd en het besef dat de rek er bij Moeder Aarde wel uit is.” Mathijs: “Ondernemers in onze regio hebben een hoge organisatiegraad, zijn veel verenigd in diverse ondernemerskringen en zijn ook goed vertegenwoordigd in een lokaal MKB-bestuur. Dat helpt om ondernemers te bereiken en betrekken. Er zijn gelukkig ondernemers die opstaan en zorgen dat de bal gaat rollen. Maar ze moeten het er wel bij doen, dat blijft een uitdaging. Ze kampen met zoveel vraagstukken.”

Contactpersonen: Mathijs Triou en Niels Ahsmann