Circulaire businessmodellen
In een circulaire economie bestaat geen afval. Het draait om het behouden van de waarde van het product zodat we het product langer kunnen gebruiken. Dat levert niet alleen voor bedrijven wat op, maar ook voor de maatschappij en het milieu. Circulair ontwerp vormt de basis voor de impact, maar het businessmodel bepaalt uiteindelijk of het product ook echt circulair is.
Een circulair product succesvol in de markt zetten, doe je niet zomaar. Daarvoor heb je een circulair businessmodel nodig. Bij het maken van zo’n businessmodel kun je jezelf de volgende vragen stellen: Welke materiaalkeuzes worden gemaakt bij het ontwerp? Welke wijze van constructie wordt er toegepast? Welke functie vervult het textiel voor de klant? Hoe lang wordt het gebruikt? Hoe wordt het textiel afgedankt? Is hergebruik mogelijk? Welke nieuwe partners zijn er nodig? De antwoorden op deze vragen helpen je een flink eind op weg. Daarnaast is het belangrijk dat de ontwerpstrategie, het gebruiksscenario, het verdienmodel en de organisatie van de keten naadloos op elkaar aansluiten.
Rapport MVO Nederland
Sommige spelers in de textielsector, zoals producenten van bedrijfskleding en –textiel, maken al langer gebruik van circulaire businessmodellen. Denk bijvoorbeeld aan het leasen van bedrijfskleding en product-as-a-service, waarbij het bedrijf eigenaar blijft van het product. Bij consumentenkleding is het aantal initiatieven op dit gebied nog beperkt. Hoogste tijd om daar verandering in te brengen. Zeker als we de circulaire beleidsdoelstellingen willen halen vanuit het beleidsprogramma circulair textiel en de uitgebreide producenten verantwoordelijkheid (UPV).
Rijkswaterstaat gaf MVO Nederland in 2021 de opdracht om diverse circulaire businessmodellen in de textielsector te inventariseren en te analyseren. MVO Nederland beschreef in zijn rapport (pdf, 930 kB) dat circulaire businessmodellen in de textiel financiële kansen bieden. Maar doordat er geen sprake is van één oplossing voor alle problemen, zijn er meerdere businessmodellen in de vorm van verkoop- en servicemodellen nodig.
Categorieën businessmodellen
In het rapport worden de businessmodellen opgedeeld in 4 categorieën. Elke categorie bestaat uit een businessmodel, de succes- en faalfactoren en voorbeelden van hoe bedrijven zo’n model gebruiken.
- Inzet duurzame materialen
Denk hierbij aan het gebruik van duurzaam en gerecycled materiaal.
- Levensduurverlenging
Denk aan mogelijkheden als koop-terugkoop, klanten belonen voor het inleveren van gebruikte kleding, verkoop van tweedehands textiel, kringloopwinkels en serviceaanbod voor reparatie, op maat maken en vermaken van textiel.
- Product-as-a-service
Denk aan alleen betalen als je het product of de dienst gebruikt; lease en verhuur.
- Deelplatforms
Denk aan verkoop van tweedehandskleding en promotie van duurzame kleding.
Naast de verschillende soorten businessmodellen, besteedt het rapport ook aandacht aan de sociale kant van een circulaire economie en aan circulair ontwerpen.
Sociaal
De circulaire economie is niet alleen een route van grondstofstromen. Het gaat ook over goede werkomstandigheden en voldoende vraag naar diversiteit en aanbod van werkplekken voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Dit geldt zowel voor de werkomstandigheden in Nederland als in productielanden buiten Nederland.
Ontwerp
Door bij het ontwerpen van een product al na te denken over hoe het product zo lang mogelijk kan worden gebruikt, hoe het kan worden hergebruikt, gerecycled of biologisch kan worden afgebroken, kun je afval zo veel mogelijk beperken. In het rapport gaat MVO Nederland in op gerecyclede grondstoffen, materiaalreductie, levensduurverlenging en ontwerpen voor lease en verhuur.
Wil je meer weten over circulair ontwerpen?