Vraag & antwoord ZOR

De nationale Zwerfafvalophaalregeling (ZOR) is een regeling die samenwerkingsverbanden en initiatieven ondersteunt die gericht zijn op het verminderen van zwerfafval in water. Rijkswaterstaat heeft de regeling ontwikkeld.

Rijkswaterstaat ondersteunt bij het ophalen en verwerken van zwerfafval door dit te betalen en te regelen. Het gaat om zwerfafval dat is ingezameld door partijen buiten Rijkswaterstaat. Maar we richten ons vooral op opruimacties die door samenwerkingsverbanden zijn georganiseerd, zoals Schone Rivieren.

We willen daarom graag dat ook nieuwe opruimacties onderdeel worden van een samenwerkingsverband, zodat we deze ook kunnen ondersteunen via de ZOR. Rijkswaterstaat zal nieuwe initiatiefnemers dan ook in contact brengen met een samenwerkingsverband dat al bestaat of in oprichting is. In overleg met het samenwerkingsverband kan op de nieuwe locatie worden opgeruimd met ondersteuning van de ZOR.

Heeft u ideeën of zou u willen opruimen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.

Ja, u moet u altijd van tevoren melden als u gebruik wilt maken van deze regeling. U gebruikt hiervoor het contactformulier. We kijken dan samen met u wat de mogelijkheden zijn. We vragen u bovendien om u te melden vanuit het oogpunt van veiligheid en vanwege het betreden van andermans terrein. Zo ontstaan er tijdens de uitvoering geen problemen.

Vanuit de ZOR betalen wij de kosten voor het ophalen en verwerken van het zwerfafval dat bijvoorbeeld via opruimacties langs rijkswateren en op de stranden van de Noordzee wordt ingezameld.

Dit verschilt per locatie. Bij de grote rivieren adviseren we om op te ruimen na een hoogwaterperiode. Bij de kanalen en meren heeft de hoogwaterperiode geen grote invloed. In de zuidwestelijke delta is het stormseizoen ook van invloed op de hoeveelheid afval langs de rijkswateren. Daarnaast is het verstandig om bij de planning te letten op het broedseizoen (ongeveer maart tot en met juli) en met eb en vloed, als u op het strand wilt opruimen.

In principe kan iedere vereniging of organisatie opruimen. De ZOR is tot stand gekomen om schone-rivieren-samenwerkingsverbanden te stimuleren en ondersteunen. Daarover leest u meer op www.schonerivieren.org. Nieuwe verenigingen of organisaties die zich bij ons aanmelden voor de ZOR brengen we in contact met bestaande of in oprichting zijnde samenwerkingsverbanden langs het water waar u wilt opruimen.

De regeling geldt langs de rijkswateren. Dit zijn de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. Locaties die gevaar opleveren voor vrijwilligers zijn uitgesloten. Denk aan de directe omgeving van sluizen en stuwen, maar ook steile of gevaarlijke (stortsteen)oevers.

Daarnaast kunnen op locaties specifieke veiligheidsvoorschriften gelden. Bovendien kunnen vrijwilligers natuurlijk alleen opruimen op locaties waar er toestemming is gekregen van de grondeigenaar en/of terreinbeheerder. Ook moeten vrijwilligers rekening houden met de eisen vanuit de natuurwetgeving. Ze mogen broedende vogels bijvoorbeeld niet storen.

Ook geldt de regeling voortaan voor zwerfafval dat is opgehaald op de stranden van de Noordzee. Dit is nu nog een proef. Als de proef een positief resultaat heeft, zal de regeling permanent gelden voor de stranden van de Noordzee.

Op zich is er geen limiet aan het uitvoeren van acties in een bepaald gebied. Er is natuurlijk wel een limiet aan het beschikbare budget. Of het budget (bijna) is uitgeput hangt af van het aantal opruimacties dat in de regio wordt georganiseerd.

De regeling geldt voor anorganisch afval, zoals plastic, glas en blik op de oevers en in de uiterwaarden van de grote rivieren, meren, kanalen en de vastelandskust van de Waddenzee. De regeling is in principe niet bedoeld voor organisch afval, zoals hout, riet, gras en waterplanten, maar soms is dat niet te scheiden van het anorganisch afval. Ook chemisch afval, grootschalige dump, puin en dergelijke vallen niet onder de regeling.

Let op: Terreineigenaren en beheerders hebben nog steeds een wettelijke zorgplicht om het afval van bijvoorbeeld recreatie en eigen activiteiten op te ruimen.

Rijkswaterstaat werkt met aannemers die het afval afvoeren. Deze aannemers hebben afspraken met verwerkers die voor hen het ingezamelde materiaal verwerken. Dit zijn erkende verwerkers met alle benodigde vergunningen.

In principe is er geen minimum of maximum hoeveelheid vastgesteld. U moet er in ieder geval voor zorgen dat we het afval op een efficiënte manier kunnen afvoeren.

Als u zwerfafval opruimt, dan hoort u de regels in het gebied te volgen. Verder vragen wij u om ervoor te zorgen dat het afval juist en goed afgesloten op de verzamellocaties ligt. Zo waait het niet weg en kan het ingezamelde afval eenvoudig worden opgehaald. Verzamellocaties moeten daarnaast bereikbaar zijn voor de inzamelvoertuigen van de aannemer.

De coördinator van de inzamelactie maakt een afspraak met de aannemer van Rijkswaterstaat over het moment waarop het afval wordt opgehaald.