Voetbalvereniging v.v. Oudehaske

Hoe werkt het?

'We zijn begonnen vanuit frustratie over wat we allemaal weggooiden, vooral de plastic bierbekers. Daar kregen we van leden ook vragen over:  "Moet dat allemaal?". De KNVB-regels schrijven voor dat je geen glas langs het veld mag hebben. Een milieuprofessional op de club heeft me geholpen met het opzetten van een hergebruik systeem. We hebben verschillende bekers bekeken, voor bier wilden we transparant en voor koffie/thee niet. We kwamen uit bij CupConcept.'

'Het waren wel hele grote partijen: je koopt direct een doos van 600 stuks in. Dat is voor kleinere sportverenigingen veel geld. Op de voorkant staat ons eigen logo en op de achterkant de momenten waarop onze bezoekers de bekers makkelijk in kunnen leveren. Dit is speels bedoeld. Bovenaan de bierbeker staat een maatstreep met ‘Start derde helft’, halverwege de beker staat ‘Rust’ en onderaan op 1 cm van de bodem staat ‘Einde wedstrijd, lever je beker weer’ in.' Om de voetbalvelden hebben we buizen hangen, oude regenpijpen, met stickers erop met 'deponeer hier je beker'. Beide bekers kunnen erin.'

'We geven een afwasbaar metalen lepeltje mee in plaats van een wegwerp houten roerstaafje, dat sluit goed aan bij de bekers. Het lepeltje laat je gewoon in de beker, die gaan samen in de buis. We vragen geen statiegeld. Halverwege en einde dag gaan we met een emmer langs de velden en halen we de pijpen leeg. Soms vragen we iemand van de jeugd om dat te doen en die geef ik dan een chocoladereep. Soms bieden leden uit zichzelf aan om een rondje bekers op te halen.'

'De bekers worden gewassen in onze industriële machine en worden uitgedroogd op een rek. Maar op wedstrijddagen gaat dat niet snel genoeg, dan drogen we met de hand af met theedoeken. Het belangrijkste was: communiceren, maak duidelijk wat je van plan bent.'

Wat zijn de eerste resultaten en waarom werkt het?

'Het werkt goed omdat we het plan helemaal doordacht hebben: hoe gaan we het introduceren, hoe krijgen we de bekers terug en hoe gaan we ermee om. En we hebben gelijk de wegwerp papieren en plastic bekers eruit gedaan en zo de mensen geen keuze gelaten. Op voetbaldagen en op feestavonden. Ik heb geen idee hoeveel bekers we bespaard hebben, maar ik weet zeker dat het er heel veel zijn. Met die aantallen ben je ook niet meer bezig op gegeven moment. Die stap heb je gehad, je bent nu met volgende stappen bezig.'

'En het initiatief is zeker terugverdiend, na ongeveer een jaar. Dat gaat dan over de totale kosten van wegwerpplastic ten opzicht van de investering in herbruikbare bekers inclusief het verlies van bekers. De omschakeling naar een tapinstallatie gaat puur om de maatvoering van de bekers. Een fles bier heeft meer inhoud dan een standaard getapt bierglas in Nederland. Het was voor ons wel een beetje makkelijker, want we hadden een sponsor gevonden voor de bekers. De bekers zijn overigens geïntroduceerd bij de nieuwjaarsborrel in 2023 en daarmee haalden we veel media, de lokale en provinciale kranten en Omrop Fryslân. Ook krijgen we een hoop complimenten van andere clubs die hier komen spelen.'

“We krijgen een hoop complimenten van andere clubs die hier komen spelen”

Voor welke uitdagingen stonden jullie?

'Wat betreft de retour, in het begin moesten we nog weleens koffiebekers uit de prullenbak vissen, maar nu gaat dat goed. Wat betreft de bierbekers: we begonnen met 600 bekers en in anderhalf jaar zijn we ongeveer de helft kwijtgeraakt. Dat zijn zo’n 65 wedstrijddagen en 250 trainingsavonden. Bekers worden soms meegenomen, maar we wisten ook wel dat de bierbeker een collector’s item werd.'

'Als men trots is op de beker met clublogo en ze thuis hergebruikt worden als bierglas dan is dat ook prima. Zolang ze maar niet in een afvalstroom terechtkomen. We zaten in het begin ook met de maten van de bekers. Onze oude wegwerpbekers waren 400cc, nu is het 225cc. Flesjes overschenken in bekers was daardoor wat ingewikkelder, maar inmiddels hebben we een tapinstallatie waarmee we ook de bierflesjes niet meer hoeven te gebruiken.'

‘De medewerking van de vrijwilligers was ook een uitdaging: in het begin moesten we dat wel begeleiden en veel praten, maar nu gaat het vanzelf en is het geaccepteerd.’

‘In het begin zaten we ook met de geur. We gingen ervan uit dat we één beker voor koffie en thee konden gebruiken en dat die reukvrij was. Maar de koffiesmaak en -geur bleef in de bekers hangen. CupConcept was bereid ons een kleine partij theebekers te geven, die houden we uit elkaar met de koffiebeker doordat ze een andere kleur hebben.’

‘Het afdrogen met de hand, dat vinden de mensen het minst leuk. Kijk, de industrie is er gewoon niet klaar voor. Plastic is namelijk hydrofoob, wat betekent dat er dikke druppels op blijven liggen. En dikke druppels doen er nu eenmaal langer over om te verdampen en zo op te drogen. De industrie heeft daarvoor wel oplossingen voor grote hoeveelheden en horecabedrijven, maar (nog) niet voor kleinere partijen zoals voetbalclubs. De benodigde investering van een dergelijke was- en droogmachine staat niet in verhouding tot het jaarbudget van een gemiddelde sportvereniging. Maar men zegt er mee bezig te zijn.’

'Wij zijn er heel vroeg mee begonnen. Wij zijn een van de weinigen die het zo doen. Zeker gezien de huidige wetgeving. Ik heb weleens voorlichting gegeven bij andere clubs, daar gebeurt dit nog niet. Ik zie wegwerpbekers bij lokale evenementen, waarvan ze zeggen "het is recyclebaar". Begin gewoon bij de basis: een herbruikbare beker.'

Welke stappen willen jullie nog zetten?

'We hebben nagedacht over het aanbieden van de bekers aan andere partijen in de buurt in de vakantieperioden. Dan gaat het om dorpsfeesten en festivals van één tot meerdere dagen waar de benodigde aantallen veel groter zijn. Dat is helaas niet haalbaar. Naast de herbruikbare bekers hebben we ook andere kantineartikelen vervangen door duurzame alternatieven. We hebben bij leden borden en servies dat over is ingezameld. Tweedehands en duurzaam. Maar we moeten niet te snel gaan, want de vrijwilligers moeten ook mee. Samen mogen we trots zijn op deze milieuvriendelijke stap vooruit.'