Bronaanpak sanitair afval
Op oevers van rivieren wordt veel zwerfafval aangetroffen. Dat afval bestaat voor een deel uit sanitair afval dat plastics bevat zoals wattenstaafjes, vochtige doekjes, menstruatieproducten of andere producten voor lichaamsverzorging. Het sanitair afval komt voornamelijk in het milieu via riooloverstorten en rioolwaterzuiveringsinstallaties. Dit leidt tot milieuschade en verstoppingen in riolerings- en rioolwaterzuiveringssystemen.
Bureaustudie riooloverstorten
In een bureaustudie is onderzoek is gedaan naar de correlatie tussen sanitair afval dat op oevers wordt aangetroffen en de aanwezigheid van riooloverstorten. Het rapport geeft onder andere inzicht in verschillende rioolstelsels, de aanwezigheid van riooloverstorten op rivieren en de milieueffecten op het oppervlaktewater. Daarnaast zijn de huidige wet- en regelgeving en betrokken stakeholders in kaart gebracht. Ook schetst het rapport de verwachte toekomstige ontwikkelingen en effecten van riooloverstorten. Het rapport biedt een handreiking aan gemeenten om vervuiling door riooloverstorten tegen te gaan en bevat aanbevelingen voor een structurele bronaanpak.
Sanitair afval is een maatschappelijk probleem waar iedereen in de keten (producent, consument, de beheerder van het rioolstelsel en de waterbeheerder) kan bijdragen aan een oplossing. Voor bronmaatregelen heeft de Europese Unie de Single Use Plastic richtlijn (SUP-richtlijn) opgesteld. Sanitair afval valt ook onder deze richtlijn. Door de implementatie van de richtlijn in Nederlandse wet- en regelgeving gelden vanaf 2021 nieuwe regels voor producten van wegwerpplastic. Producenten zijn onder andere verplicht om consumenten te informeren en handelingsperspectieven te bieden om zwerfafval (waaronder sanitair afval) tegen te gaan. Gemeenten kunnen o.a. technische maatregelen in rioleringsstelsels treffen om overstortfrequenties te verlagen.
Pilot vuilfuiken
Bij vuilfuiken die achter een overstort zijn geplaatst in de gemeenten Soest en Steenwijk is de samenstelling geanalyseerd. In het rapport hierover is terug te lezen dat ruim 90% van het afgevangen afval bestaat uit sanitair afval. Circa 85% van het afgevangen afval bestaat uit vochtige (sanitaire) doekjes. Dat het probleem van sanitair afval in het algemeen en vochtige (sanitaire) doekjes in het bijzonder omvangrijk is, blijkt wanneer de resultaten van de analyse geëxtrapoleerd worden naar Nederland. Gebaseerd op enkele meeteenheden (aantal kilometers gemengd stelsel, aantal overstortputten en overstortvolume) komt daarmee jaarlijks 6-42 miljoen stuks sanitair afval in het milieu terecht via overstorten, waaronder 5-35 miljoen vochtige (sanitaire) doekjes.
